Poema "Klithje në mesnatë"...

Brahim Ibish AVDYLI

Kësaj here, po ribotohet poema “Klithje në mesnatë”, e korigjuar pak nga libri i ndryshuar me qëllim prej origjinalit, nga ana e redaksisë së Ndërmarrjes Botuese “Rilindja”, në Prishtinë, më 1992, nga versioni i dërguar në vitet 1985 dhe 1987, e cila për shkaqe të njohura politike ka mbetur e pabotuar, deri në vitin 1992.

Dihet, se në vitin 1983, u botua me sukses përmbledhja e parë, «Në hijen e Alpeve», dhe problemi u intensifikua për ndjekje politike. Politika shtetërore komuniste insistoi edhe njëherë që të më dënonte, madje që ta mbledhte librin tim nga libraritë, por ajo fshifej nëpër disa librari, e nëpër të tjerat ishte shitur. Babai im, sot i ndjerë, atëherë ishte paraqitur për ta blerë këtë libër, në librarinë më të madhe të Gjakovës, me arsyetim, ndërsa kryeshitësi ia kishte dhënë nën dorë. Atij, i kishte thënë se libri ishte mjaft i mirë, dhe do të thoshte se “ndodheshim nën hijen e madhit- Jugosllavisë!”. Mos ta dijë askush se unë ta kam shitur...

Motoja e librit, e shkruar në Morinë, më 1982, pas demonstratave të vitit 1981, ishte aktuale:

“… erdha për fjalën tënde

Tokë me plis të bardhë!”

Unë, përherë mbeta në ndjekje politike, madje që prej gjimnazit, në Ponoshec, Gjakovë, Kosovë, e nëpër mërgatë. Libri tjetër, me vonesë mjaft të madhe, që prej vitit 1983 e deri kur u botua, më 1992, bëjnë rrafsh 9 vite. Kaq vite i bëri burg politik kujdestari i klasës së parë dhe të dytë të Gjimnazit “Hajdar Dushi”, miku im, profesori Mr. Muhamet D. Rogova. Unë e zgjodha rrugën e mërgatës, me demonstrata, dhunë, arrestime, përjashtime, si kudo. Ky libër, “Kur zgjohet Dodona” ishte botuar e shtypur siç dëshironte Redaksia e Botimeve “Rilindja”, me Ali Podrimën, si Redaktor, i cili nuk kishte arritur ta ndryshojë titullin e librit, ashtu siç dëshironte ai, nga titulli që e kisha vënë unë, “Kur zgjohet Dodona”, sepse e dija çka ishte për shqiptarët Dodona.

Gjurmët e përpjekjes së ndërrimit të titullit, kanë mbetur të shtypura, në fund të librit...

Në kohën kur është shkruar kjo poemë, për dy-tre muaj, gjatë vitit 1983, kam qenë i pa punë, i vetëm dhe mjaft i merzitur në banesë të bashkëfshatarit S.S. Sacha, në Zürich, i cili vinte nga Willi i St.Gallenit, çdo dy-tre ditë, për të mi blerë gjërat ushqimore, në Zürlindenstrasse, heret në mëngjes. Atyre dy –tre muajve do të shpërngulej në Will, sepse e lëshonte përgjithmonë atë banesë. Ndërsa unë nuk dilja shpesh, vetëm për ndonjë shetitje. Një vit më parë, mua ma kishte ndaluar rrebtësisht Kantoni i Luzernit, me Ligjin Federativ, që të mos jem askund në tërë Zvicrën, dhe ky ishte faji i spiunit shqiptar nga katundi (fshati) Firaja, e Kosovës. Tri ditë pa më ardhë garancioni për punë, në Hotel Central, në Sursee/LU, më kishte kapur policia...

Në këtë poemë pak dallohet pakënaqësija, dhembja, vetmia, trishtimi e melankolia, por jo dëshprimi, sepse unë ishte paralesht i ndjekur nga Kosova e nga Jugosllavija, por edhe nga Zvicra...

“Klithje në mesnatë” është një poemë e thuktë prej perëndimit, drejtuar faqes së errët të saj, pra botës reaksionare, që ishte e fuqishme, dhe mbahej me shtypësit serbo-sllav, kundër shqiptarëve. Prandaj, kjo poemë është e korigjuar pak nga “klithjet” e drejtuara Evropës, sepse autori mendonte për Evropën reaksionare, jo për Evropën përparimtare. Evropa ishte dy llojesh, që luftonin fytas, me njëra tjetrën, si autori, i rënë poshtë, rrafsh me tokë. Pra, autori i drejtohej Evropës reaksionare, dhe politika e Redaksisë në Prishtinë ishte tjetër, sepse të tërë ish-Jugosllavisë i konvenonte që ta “godiste” tërësisht Evropën, me dorën e autorit. Kështu që, në pak pika, sipas botimit të vitit 1992, poema “i kthehet” Evropës, duke menduar komunizmin, si “ngjyrë të kuqe”, por ngjyra e kuqe nuk simbolizonte komunizmin. Është diçka tjetër. Poema është e ripërmirësuar dhe ridrejtuar nga bota reaksionare. Ajo, si shkim letrar, është kompletuar shumë më vonë dhe është dorëzuar në versionin 1987, nga Zürich-u i Zvicrës, sepse redaksia e kërkonte këtë gjë, madje disa herë, së bashku me thirrjet e maskuara të komunistëve, për ta burgosur ose edhe për ta likuiduar…

Ndër shpjegimet që i japin, është emërtimi gjeografik „kosovar“, si një emër krejtësisht i rremë. Atë emër duhet ta mbrojë e ta mbajë edhe autori, dhe të luftojë për te, sikur të gjithë shqiptarët, sepse është një emër të cilin ia kanë lënë ish-Jugosllavët e të tjerat shtete sllave, ndërsa emërtimet e vërteta “dardan” dhe “alban” nuk i njohin shqiptarët deri në ditët tona ose më pak. Kështu që është fshehur emërtimi i vërtetë, Mbretëria e Dardanisë, nga fabrikuesit e rrejshëm të historisë nacionale. Kur e kishim ne “Mbretërinë Dardane”, Evropa jetonte më keq! Ndërsa “Zogjtë e lemeritur” janë këngëtarët, poetët, të pafajshmit, të vegjlit, vegjëlia, ëndrruesit e një jete të re, që nuk i kanë çerdhet e ndërtuara me mund, por që janë shkatëruar përdhé, pra ata kanë mbetur pa votër, pa “atdhé”. Këtu janë „Lisat e Drejtë“, që dallojnë nga “Lisat e gjatë”, sepse e ruajnë drejtësinë, ndërsa “të gjatët” i mbërrinë edhe pushteti, që t`ua prishë çerdhet...

“Kryengritësit“ janë demonstruesit, të cilët janë të edukuar nga shtresat më të vjetra dhe më të ngritur ndër “rrëfime pleqërishte”, pra me dije, dhe të mbajtur nga shtesat e pafajshme e punëtore, “barinjtë”, që i këndojnë ditëve të reja, zanave të maleve dhe demonstruesve...

Autorët duhet të jenë plotësisht të vetëdijshëm për ditët, të cilat patjetër do vijnë, dhe nuk duhet të jenë aspak të mashtruar. Kuptohet, autori i kësaj poeme, pra unë, nuk mund të fleja i qetë, madje as në Zürich, ilegal dhe i ndjekur, sikurse në ish- Jugosllavi. Ndërsa, reaksioni botëror janë “fuqitë e mëdha”, të cilat e sakatuan qenien nacionale të shqiptarëve, të copëtuara nën 5 shtete, prej të cilave janë katër (4) shtetet grabitëse: Mali i Zi, Serbia, Bullgarët e Maqedonisë Shqiptare, Greqia; e të cilat janë “themeluar” me të padrejtë, me tokat tona autoktone, duke i kulluar shqiptarët e këtyre copave “në qefina të bardhë”, pra në pajtimet vdekjeprurëse të gjeneralëve, e që kombi shqiptar të mbetet shumë më pak se sa është. Nga dhënja e rrënjëve të gjuhës simbolike, gjuhës shqipe, tërë botës, kombi shqiptar detyrohet që të mbetet ende “i pa njohur”..

Është reaksioni botëror, jo Evropa, që identifikohet me djallin apo kryedjallin, demonët e kryedemonët, nga të cilat janë bërë të njohura disa pjesë, të botuara më parë, madje edhe në antologjinë e gazetës “Bota e re”, e studentëve të Kosovës, në vitin 1983, me titullin “Demoni”, të cilët e paraprijnë vitin 1981. Në rrugën e madhe, në demonstratat e vitit 1981, me 30 maj të vitit 1981, në Gjenevë, para Kombeve të Bashkuara, në të cilat ishte edhe autori, dhe në ballë të tyre, me trakë të kuqe, në dorën e majtë, Evropa u detyrua që të ndëgjojë zërin e demonstruesve shqiptarë dhe të shohë padrejtësitë e tyre të mëdha në favor të okupatorëve barbarë, me tokat tona. Edhe nga teksti i poemës shihet mirëfilli se cilët janë tradhëtarët tanë, andej e këndej Shqipërisë, të cilët u bënë “zogj të pranverave të huaja”, e ndër ta, edhe Edi Rama, që do t`a shes Shqipërinë te ruso-serbo-grekët. Sikur ta dija, madje për vitin e ri 2020, do të ndëgjonim të gjithë spektatorët shqiptarë në televionet e Shqipërisë “muzikë serbe”! Po e themi shkurt: jo vetëm politika e Shqipërisë, e cila tradhëtoi shqiptarët, por edhe RTSH-ja u bë lëpirëse e të ashtuquajturës “muzikë serbe”.

Kjo është SKANDAL i madh i kreut politik të Shqipërsië!...

Por, është kori i pandalur i gjenocideve të serbe, me ne dhe fëmijët tanë, që nuk u ndal as në luftën e Kosovës për çlirim kombëtar nga zgjedha e pashpirtë e serbo-mëdhejve, në Kosovë, dhe është ende e freskët, që na vrajnë tani në shpirt! Me sytë e mendjes së autorit janë të para këto gjëra që prej fundit të viteve `70 e fillimit të viteteve `80, siç qe me të vërtetë, nga një luftërar i paepur i çështjes kombëtare mbarëshqiptare. Ngjyra e Kuqe, nuk është ngjyra e kuqe e komunizmit, sepse ai e ka drapërin e çekanin në ballë të saj, por është ngjyra e kuqe, kuq si gjaku, që është dhënë simbolikisht, pra ngjyra e flijimit nëpër shekuj, si ngjyra e kuqe e flamurit kombëtar të shqiptarëve; është vetë shenja e përjetësisë së shpirtit, si shkak i dhënjës së jetës gjatë flijimit, për idealin e lirisë.

Unë kam qenë gjithmonë ndër prijësit e revoltës së madhe të popullit shqiptar te Kosovës dhe më gjërë, gjithëshqiptare, i ndjekur nga pushtuesit dhe ndihmaqarët e tyre, me shumë prova të atentateve kundër meje, që nuk shkruajnë asnjëherë gazetat shqiptare dhe të huaja. Prova e parë, kur isha në klasët e para të Gjimnazit, në Ponoshec, ka qenë atentati i parë me tre plumba, në Pllanik, duke ardhur në Ponoshec, me revolën e dhënë pa leje ruajtësit të pyellit, nga fshati im, M.P. prej Shefit të Milicisë, Adem Shtanga, për të cilën më ndihmuan dhe më shpëtuan njerëzit e njohur dhe nuk më lanë as që ta paraqesë rastin, sepse e kishin parë ata vetë Shefin e Milicisë Adem Shtanga duke ia dhënë revolen për këtë qëllim, duke pirë kafe me te. Kishin vrapuar pas tij dhe në çast, ia drejtuan dorën lartë, se nën ata plumba isha i vdekur...

Gjithë jetën kam qenë disident, në Kosovë, Shqipëri e në Mërgatë. E prisja vdekjen lirisht dhe e dija se ajo do të vijë një ditë, por mallin nuk do të ma shuanin, as edhe një pikë e ujit të botës, pos ujit të bjeshkëve të mia (shikoni poemën paraprake, “Me shkrepat e vendlindjes”)...

KLITHJE NË MESNATË

(Poemë)

1.

Kësaj ndajnate

përsëri kthehesha

me peshën e rëndë

të Bukës mbi supe,

nën zbehtësinë e Hënës

paramendoja Diellin

e duke numruar bjezgat

mallkova kohën

mallkova shtigjet!

2.

Gardhet e kohës

fshihnin kthetra terri:

së pari e ndjeva

rënkimin e varreve

pastaj

ndrydhjen e eshtrave

së mbrami

i theu krandet e konvencave

vrulli im

e një hordhi qensh

një llavë ujqish

u zgjua në mua,

ndaj hyra

me thërrimet e jetës në një trastë

e Gunën e Klithmave

në Kujtesën e kësaj Nate!

3.

Hyra në skutën e fatcubit tim

me albumin e të gjitha

biografive

të një lëngate...

4.

Sa vështirë

shtatë germa si shtatë plagë

t`i bartësh në gjoks-

kurrë shtatë lule

kurorë si kisha

kurrë era lehtas s`m`i përkundi

era lehtas

kurrë nuk m`i përkëdheli!

5.

Tashmë i lodhur

pranë dritares

më copëtohet qielli

përmes grillave,

anët e horizontit

dhe mendimet

në tallje m`i përzien,

përtej telat

më fishkëllojnë,

ulurijnë trishtueshëm

poereve të munduara te qenies,

ëndërrimet-

dallëndyshe

maleve të fëmijërisë

më fluturojnë-

e në mua e zgjojnë

Hijen e Lisave:

6.

O Lisa të gjatë!

Aq shumë heshtët

tufaneve të shfrenuara!

Shoh pipat e përkulur

të mbllaqisin turpin

e të shkundin fletët

nga marrëzia,

shoh majet e këputura

të nxijnë nga marazi

duke vështruar lartësitë

me ballin e plasaritur,

e dëgë të çara

rrëzuar përdhé

do zogj të lemeritur

kërkojnë ëndrrat e veta

në disa çerdhe

që s`janë më!...

7.

O Lisa të Drejtë!

Qëndrimin tuaj

se ruaj më kot

në disa kujtime fëmijërore,

me sa rrëfime pleqërishme

me sa këngë barinjsh

me sa ëndërritje kryengritësish

me sa fëshfërima flokësh

të zanave të maleve...

S`e rrit më kot

pezmin e këtyre fjalëve,

apo ajo që është

është mashtrim i përkohshëm,

besoni

ma ka ënda

të më kenë gënjyer sytë!

8.

Qe,

e panumërta natë

që nuk mund të fle-

djep i llahtarshëm

është ky djepi i yt,

endem nëpër dhomë,

mllefi i mbedhur

shpërthen sërish:

-O botë e ligë

botë e prishtë,

në magje të kohës

gatove për mua

B u k ë p e l i n i,

e sa herë më blove

me kryqa të thyer

e sa herë më kullove

në qefina të bardhë

qindra yje të vrarë

pabesisht në pritë,

dhjetra kongrese

Londra... Berlini...

Gjeneva... Helsinki...

dhe sa të tjera mund të jenë

Kasap i Zi!

9.

Se ti i luaje

të gjitha skenat

e prapaskenat

në shpinë të Agimeve,

ndërsa mendimet tua

mushkritë e së ardhmes

po na i grijnë,

ti, botë-

“The Big Boss”!

10.

Plafin e errësirës së qytetit

egërsisht e shpërthejnë

gjarpërinjt e neonit,

në zemër të nates kobet

kalojnë në intermexo

për t`i fshirë krimet

nga duart

me atë plaf të pistë,

Qorrsokakët ndërrojnë maskat

e zhvishen lakuriq

nëpër metropole,

mesnata

tmerrshëm i rrahë

këmbanat e turpit!...

11.

O shekull Demon

fundërrinë e të gjitha kohërave

me ç`grabujë makrokozmike

mblodhe plehun e mileniumeve

në ç`laborator të tmerrshëm

i dhé frymë-

frymë mos pastë!

12.

Në oqeanin e shpirtit njerëzor

kurdise tërmete mijëvjeçaresh

që vijnë

që të marrë globi

fytyrën bastarde

vëllanë me vëlla drejton të vritet

malin me mal të rrokulliset

popullin me popull të çakërdiset

planetin me planet të batëdiset!...

Lanet paç,

njeriun e zhvesh

deri në shkallën e egërsisë sate,

i bren çdo çast

pak nga pak shpirt

memoare

bukuri

dhe krijon artin tënd

të shthurjes

tmerrit

kataklizmës!....

13.

Ja si kalamendet

në marrëzitë e tua

e mjerimin e vet

kjo turmë e dehur në trotuare

e nata, bishë e çmendur

me thikë të mprehur

e rjepë qosheve,

lavirja natë, instiktndezur

ua shet e blen

para portave gjymtyrët,

turma, racë hijesh

tretet në mugëtirë-

racë në metamorfozë!

14.

O hije të humbura në mugëtirë!

Ç`kënaqësi ndieni

duke hequr zvarrë

pjekurinë e vetëdijes së përmbysur,

kurorat e çoroditjes

e plagët e ndërdijes së harlisur,

ju fidane të rritës së brishtë

nën hijen frymëzënëse të pallateve

me ftohtësinë e frikës së pafund

dhe inferioritetin

ndaj kësaj nate,

pse të verbër

silleni rreth fatit

me cukla të lumturisë së krisur

nga shkretëtirat e shpirtit

duke nxjerrë

bizaritete e këngës së krisur?!

15.

O hije të zverdhura në mugëtirë!

Kjo skëterrë nate u zverdh

nga krimbat e dyshimit

të agujve të përflakur-

ndërsa hiqeni zvarrë trotuareve

shesheve

si fatazma të melonkolisë,

pa shpirt

pa ideale

pa fije shprese

me furtuna të shfrenuara të fantazisë,

ndërsa ndizeni e shuheni

me mundin e djegur e kthyer në hi,

me gjakun e shekullit

hijena reaksionare

të rritet, të rritet,... të rritet

e lirë!!...

16.

Tani,

ç`plasin nga dhembja

nga dashuria

damarët e mendimit

si damarë të globit

damarët që pëlcasin

nga dhuna e mendimi

nga tradhëtia,

sepse

i lodhur jam

duke e rjepur veten

për ta liruar dikur

nga koha e humbur

nga jeta

me dhelpra e ujq,

duke i nxjerrë vetes sytë

e pajtuar

këlyshët e djallit

me kokrra të dritës,

orekset e mallkuara

duke ua ngopur

me gjymtyrët e së qenmes!...

17.

Unë, fatin e kurdisur

as atëherë se yshta

po fushat e ballit

kish kohë shemtia m`i kulloste

krojet e durimit-

palcën e jetës duke ma shterrur,

shëmtia e paparë

me lëkurën e ariut

mbi shpinë...

18.

S`qe e vështirë ta dija

ku shpinin udhët e gjëmës

ç`fshihej pas çdo kthese fjalësh

ndërsa vendet e karrikeve

ndërroheshin

për skena të reja

të lojnave të dikurshme,

aty mu rjepën mua

lëkurët e moteve,

aty

si në puset e pafund

asgjë nuk merrej vesh

nga e vërteta!

19.

U tkurra përditë nga pak

dhe pëlcita sërish

me gjithë prushin e dhembjeve

dola në rrugë

ndonëse çmendurisht

janë shthurur gjërat-

zgjuar lakenj, hajdutë, lugetër

e orë të liga kundër nesh.

20.

Secila në mundësinë e vet

Hirin e shpifjeve

në drita të syve

ma hedh,

secila me gjuhën e vet

gjithë plehun e fjalëve

në fytyrë

ma përplas,

secila në formën e vet

më gërryen në indet

e shpresave të agimta:

21.

E PARA

“...Sa herë jeni përgjakur

duke gërvishtur lythat tuaja

e thyer pamëshirshëm

keni kurrizin

rrazhginave të kotësisë,

i shkruani citatet e dëshirave

me lëkurën tuaj

e u dilte prapë

e rjepeshit prore,

endacakë të përjetshëm

duke ikur nga harrimi

dhe vetvetja!”

22.

E DYTA

“... Ju zogjtë e pranverave të huaja

cicërimat e shitura

truallit ia latë,

në drizat e viteve

strofujt e smirnës keni ngrehur

e në sofrën e maleve

keni shtruar kobet

për shoqi-shoqin,

madhëruar jini

me mallkimin e mbjellë

në prag të vatrës

duke shprushur zjarrin e lakmisë,

e në këngë për jetën

rrallë keni mbërritur...

ju, zogjtë e pranverave të huaja!”

23.

E TRETA

“...po të mos ishit ju-

bimë e çuditshme

s`do të na rriteshin lisa droje

damarëve të qenies,

pëllumbat e fatit

në dritaren e së ardhmes

trëndafila agujsh do të qëndisnin

për ne,

po të mos ishit ju

më shumë ajër do të kishim

më shumë dritë

me shumë jetë...!”

24.

KORI I TË NJËJTËS NGJYRË

“...Këngët tuaja janë djepa

ku fantazmat rriten

sepse emri i juaj i thërret kobet

e në derë të të trokasin,

shekujt ia kemi zbritur

nëntokës së shenjtërimit

me etjen tonë për t`u dëlirur,

ndaj

durimin e flijuam ndër vite

duke pritur të sillej koha

e kosat tona të prisnin

shavarin e egër të ditëve...!”

25.

GARDA SAJ

“... Na dërguan mes jush

trungun barbar

t`ua shartonim,

i thyem pa pushim

pipat e rritës suaj kryeneçe...

e prapë e njëjta degë!

Nxorrëm

rrënjë frymëmarrjesh pagane

për hijen tonë zulmmadhe...

e papë i njëjti trung!...”

26.

E PANUMËRTA

“... Mërguat nga emri

sa herë ua mbollëm

farën e dështimit nën lëkurë,

e u varët në kthetra të mia

edhe kur e prisnit tjetër rrugë,

ndaj jeni gjithkund

e s`jeni askund

si pluhurin kur e merr era,

mërguat nga gjaku

sa herë u mbinë dëllinjat e lakmisë

nën qepalla

dhe kur s`u ngopët

përrockave të jetës

me grimca të dheut të përdredhur!...”

27.

Kur marr ta thërras

vetveten në emër

qindra etiketa

i gjëj në gji

me gunga në zemër

numëroj kafshimet

e natës bishë-

klith përsëri:

-në gjirin tënd

linde e rrite

vullkane kohësh

po me llavën e ftohur

gjithmonë suvatove

kalatë e mëkateve të vjetra!...

28.

E popujt bridhnin rreth tyre

me gishta në gojë

derisa këlthitnin

nëpër hone shekujsh

himnet e pabesisë,

që tymi

i mendimeve të mnershme

e bloza e katranit

mushkëritë e së ardhmes

t`i grijë,

syqeltësinë e kohëve

ta bjerrë

e blerimin e viteve ta nxijë!

29.

Bari

rritej e pritej

me çdo pranverë me çdo vjeshtë

e lulet e ëndrrave

çelnin e thaheshin

me çdo dimër me çdo ngricë

e shkrepat

përtypnin koret e viteve

lyer me djersë, lyer me gjak

përtypnin cuklat e tradhëtisë

të ngriteshin sërish

e të merrnin hak...

30.

Tani u mësuam

dhelpëritë t`i deshifrojmë

thërrimet e durimit

cuklat e dashurisë

t`i mledhim

vullnetet e fjetura

t`i zgjojmë nga gjumi

e mbi të gjitha

sërish do të jemi

Kala e Kuqe

në gjirin tënd!

31.

Se na mjafton ky gjak

që rrjedhë në damarë

ky prush në zemër

sa për ta pritur Agun

e Shekullit të Ri,

dhe ndonëse në fjalë

po kthehem i përgjakur

nga lakuriqet e terri

i puseve ujzeza

në bebëza

po vdes aroma

e z b e h t ë s i s ë!

32.

E ti moj Kosovë

merri këto shami

klithjesh nëpër natë

arrno me to

qiellin e grisur

që të mund t`i mbajë

kapilarët e Agut,

vetëm kur të gjdhijë

në mos qofsha gjallë

dhe në paça rënë

me ujë të bjeshkëve

kraharorin

ma fërko-

mallin të ma shuajë!

P.S.: Shpjegimi për “The Big Boss” është dhënë nga redaktorët dhe e kanë përshtatur nga gjuha angeleze „Kau i madh“.

Në realitet, do të thoshte “Shefi i Madh”, ndërsa kaut i thonë “Cow”¨, pra “The Big Cow”.

Poema është edhe sot aktuale, edhe pse është shkruar qe 37 vite, pra kur kam qenë 23 vjeçar...