DY FJALË PËR LEXUESIT
Në këtë përmbledhje të poezive të përkthyera nga disa përkthyes, kryesisht shqiptarë, mjaft mirë të kualifikuar, nuk mund të themi se janë përkthime të mira. Ato janë prova të para të përkthyesve pa ndihmën e lektorit të gjuhës gjermane, i cili, jo vetëm se duhet të njohë mirë gjuhën gjermane, por edhe natyrën e përgjithshme të poezisë. Poezia dhe lirika ime e kanë një gjuhë speciale dhe natyrë të veçantë të shkrimit.
Këto poezi dhe lirika nuk janë poezi të zgjedhura nga niveli i përgjithshëm i tyre, por nga lehtësia e përkthimit në gjuhën gjermane. Edhe ashtu ato janë të shkruara me një gjuhë letrare, me frazeologji dhe metafora apo figura të përgjithshme të gjuhës letrare shqipe.
Përkthyesit e kanë vështirë të japin natyrën e mirëfilltë të gjuhës së shkrimit. Ata nuk e dinë se si tingëllon dhe si kuptohet nga lexuesit gjermanë përkthimi i tyre.
Lektori i gjuhës gjermane duhet të lidhet me autorin dhe të njohë edhe natyrën e gjuhës letrare shqipe, që të japë më mirë ate që ka pretenduar ta thotë poetikisht autori.
Prandaj, le të me falin lexuesit, por kjo do të jetë prova e parë e përkthimit të poezive të mia.
Librin tim e kanë të botuar në dy gjuhë. Kurëdoherë do tu kthehen përkthimit të vërtetë të tyre.
AN DIE LESERIN, DEN LESER
Wir können bei dieser Gedichtsammlung, deren einzelne Gedichte von verschiedenen Übersetzern, hauptsächlich Albanern, mit guten Qualifika-tionen, übersetzt wurden, nicht von guten Übersetzungen sprechen. Es handelt sich um die ersten Versuche der Übersetzer, entstanden ohne Hilfe eines deutschen Lektors, der als solcher nicht nur die deutsche Sprache, sondern auch das Wesen der Dichtung allgemein gut kennen muss. Meiner Poesie und Lyrik sind eine besondere Sprache und Art des Ausdrucks eigen.
Die Auswahl der Gedichte und der Lyrik fand nicht nach einer Gesamtheit von Kriterien statt, sondern entsprechend der Leichtigkeit, mit der eine Übersetzung ins Deutsche möglich war. So oder so sind sie in einer literarischen Sprache, mit der Phraseologie und mit Metaphern oder allgemeinen Bildern der albanischen Literatur-sprache geschrieben.
Für Übersetzer ist es schwierig, den ursprüngli-chen Charakter des sprachlichen Ausdrucks wiederzugeben. Sie wissen nicht, wie ihre Übersetzung in den Ohren einer deutschsprachi-gen Leserin klingt, wie sie von einem deutsch-sprachigen Leser aufgefasst wird.
Der deutschsprachige Lektor muss sich mit dem Autor in Verbindung setzen und auch das Universum der albanischen Literatursprache kennen, um den poetischen Anspruch des Autors gut wiederzugeben.
Deshalb bitte ich die Leser um Entschuldigung, handelt es sich hier doch um den ersten Versuch einer Übersetzung meiner Gedichte. Mein Buch ist eine zweisprachige Ausgabe. Irgendwann einmal werden meine Gedichte zu ihrer richtigen Übersetzung finden.
Nga përmbledhja e parë e poezive:
„Në hijen e Alpeve“,
Rilindja, Prishtinë 1983.
Aus dem ersten Gedichtband:
„Im Schatten der Alpen“[1],
Rilindja, Prishtinë 1983.
[1] Meqë libri qarkulloi shumë shpejtë nëpër duart e lexuesve dhe nëpër librari u gjetën shumë pak, pushteti serb nuk arriti t`a ndalojë këtë libër, por i ndali botimet e veprave të tjera.
Da das Buch sehr schnell in den Händen der Leserschaft zirkulierte und sich nur wenig in Buchhandlungen fand, gelang es den serbischen Machthabern nicht, dieses Buch zu verbieten, stattdessen verboten sie die Herausgabe anderer Werke.
OPINGAVE TË MIA[1]
Poetët e mëdhenj do të qeshin
me këto vargje për ju
do të neveriten nga era e djersës
dhe era e baltës.
S’ka gjë,
ata kanë tema të mëdha-
fjalori i tyre s’na përmban,
le të na pranojë kjo tokë
ku hapin e lëshojmë pa drojë
me estetikën tonë kryeneçe-
poetët
le të kërkojnë nëpër libra
fjalë të mëdha!
Meinen Opanken[2]
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku (Mazedonien)
Die großen Dichter werden Lachen
Über diese Verse für Euch
Sie werden sich Ekeln
Vor dem Gestank des Schweißes
Und des Schlammes.
Aber egal,
Sie erörtern große Themen –
Ihr Wortschatz ist uns fremd,
Möge uns diese Erde aufnehmen,
Auf die wir ohne Zögern treten,
Mit eigensinniger Ästhetik-
Dichter
Sollen in den Büchern
Nach großen Worten suchen!
TORZO E SHPIRTIT TIM
A mund të komunikoni gjë me njerëzit
unë dhe koha ju gjymtojmë nga pak-
pjesët e copëtuara veç unë ua njoh.
Sa mëkat
ju lindi dhe ju rris të gjymta
për ta bartur tërë jetën
brengën e fjalës së pathënë
peshën e fajit që më përvëlon.
Kështu siç ju shoh
vetëm mua më lëndoni në shpirt
pse s’ua fala bukurinë-
e vërteta është e hidhur si vetë ju!
Lindja juaj lindje e vështirë
vargje të mia-
torzo e shpirtit tim!
Der Torso meiner Seele
Könnt Ihr denn mit den Menschen kommunizieren
Ich und die Zeit verkrüppeln Euch
Nur ich kenne Eure zerstückelten Glieder
Was für eine Sünde
Ich gebäre und ziehe Euch krüppelig auf
Um das ganze Leben
Den Schmerz des Ungesagten
Das Schuldbewusstsein
Im Inneren zu tragen
So wie ich Euch sehe
Verletzt Ihr nur mich in der Seele
Warum hatte ich Euch keine Schönheit verschenkt-
Die Wahrheit ist bitter genauso wie Ihr!
Ihre Geburt – schwere Geburt
Meine Verse –
Der Torso meiner Seele
YLLI PIKONTE GJAK
E kam hapur kopertinën
e historisë në muzeume-
në bebëza dyshimi
rrënjët m’i ka mbjellë
dikush në daulle
hidhte vallen e çoroditur
në sofrën e shekujve
zogut
helm i përgaditej!
Qiellit me re të trembura
ylli pikonte gjak
Der Stern hat geblutet
Ich habe den Umschlag der Geschichte
In den Museen geöffnet
Der Zweifel hat sich
In meiner Pupille verankert
Irgendeiner tanzte
Taktlos mit Trommelbegleitung
Auf dem runden Jahrhundertentisch
Wurde dem Vogel
Gift vorbereitet!
Ängstlich waren am Himmel die Wolken
Der Stern hat geblutet
E VETEN
E MADHËRON ME FJALË
Kur shqetësimi i detit
përplasej idhshëm brigjeve të kohës
dikush mbillte farën e dështimit
deti përkundte
valët e mllefit
stuhitë pillnin diçka të re në kohë
stërkalat kaltërorin qiellin…
Kush i vodhi pra
pranverat e mia-
djalli në mes të njerëzve
maskën e ëngullit mbanë në fytyrë,
morden e shkep me lule
e veten e madhëron me fjalë!
Und sich selbst würdigt er mit Worten
Als die Beunruhigung des Meeres
heftig gegen die Küsten der Zeit prallte,
säte jemand den Samen des Versagens
Das Meer wog
Die Wellen des Zornes
Die Stürme gebaren etwas Neues in die Zeit
Die Bespritzungen machten den Himmel blau…
Wer hat denn
Meine Frühlinge gestohlen-
Unter den Menschen trägt der Teufel
Die Maske des Engels im Gesicht
Den Tod trennt er mit Blumen ab
Und sich selbst würdigt er mit Worten
BREGUT TË LIQENIT
Shëtis bregut të liqenit
më i quditshmi unë e vetmia,
dielli varet pas kodre
puhia fryen: vërdallë ma sjell
përfytyrimin e vendlindjes.
Qe një pëllumb në qiell
qe një korb-zi pas
qielli mbushet krrokamë përgjakjesh
një barkë e zbrazët lëkundet mbi valë!
…Në këtë shëtitje mbrëmjeje buzë liqenit
brigjet e ëndërres dhembja ime i rrah!
(Locarno, 1980)
Am Seeufer entlang
Ich spaziere am Seeufer entlang
Das seltsamste Paar, ich und die Einsamkeit,
Die Sonne hängt hinter dem Hügel
Ein leises Lüftchen weht und brachte mir
Die Erinnerung meiner Heimat
Am Himmel ein Taube
Und hinter ihr ein schwarzer Rabe
Der Himmel wird blutig
Ein Boot schwankt über die Wellen!
… Während dieses Spazierganges schlägt
Der Schmerz an die Ufer meines Traumes!
(Locarno, 1980)
KUR DUA TË FLAS,
MBETEM I PAGOJË
Sa herë i ndez qirinjtë në shpirt
filloj përvuajtëshmërisht të digjem
vjen shtërgatë e zezë atëbotë
e piramidat e së vërtetës m’i rrëzon.
Sa herë i zgjoj damarët e gjakut në këngë
e zjarre në zemër i ndez
për ata që ngrihen në hije
vjen fantazmë e mjerë
e më lidhet në dorë…
Dhe kur dua të flas
mbetem i pagojë.
Wenn ich sprechen will…
Jedes mal wenn ich die Kerzen in meiner Seele anzünde,
Fange ich leidend an zu brennen
Daraufhin kommt ein heftiger Sturm
Und er macht die Pyramiden der Wahrheit zunichte.
Jedes mal wenn das Blut aus den Adern perlt,
Fange ich an Wärme in der Seele zu fühlen
Daraufhin kommt der arme Geist
Der will nicht weg von mir…
Und wenn ich sprechen will,
Bleibe ich stumm.
ERDHA PËR FJALËN TËNDE
Erdha për fjalën tënde
tokë me plis të bardhë,
sa mall kam ndier për pllugun
hullive të dhembjes
po ngjitem shkallëve të gjakut
me historinë e fjalës së kuqe-
baladën e dashurisë së zhuritur
për shkepëtimin e rrezes në ballë
shpalosjen e bardhësive në bebëza
për fluturimin e papenguar të zogut
sofrën plot këngë: “bukë, kripë e zemër”…
Erdha për fjalën tënde
tokë me plis të bardhë !
(Morinë, 1982)
Deines Wortes wegen
bin ich gekommen
Deines Wortes wegen bin ich gekommen
Land mit der weißen Filzkappe*),
wie sehr habe ich mich nach dem Pflug
in den Furchen des Schmerzes gesehnt
Ich steige die Treppen des Blutes
Mit der Geschichte des roten Wortes –
Die Ballade der verbrühenden Liebe
Des Strahlens auf der Stirn wegen
Der Entfaltung des Weißes um die Pupille wegen
Des ungehinderten Fliegens des Vogels wegen,
Des Esstisches voll mit Lieder wegen: „Brot, Salz und Herz“…
Deines Wortes wegen bin ich gekommen
Land mit der weißen Filzkappe!
(Morinë, 1982)
[1] Me këtë poezi programatike fillon botimi i poezive të fillimit të viteve ‘80. Ajo shpreh programin e poetit për ngjarjet e mëdha.
[2] Mit diesem programmatischen Gedicht beginnt die Veröffentlichung von Gedichten ab dem Anfang der Achtzigerjahre. Es bringt das Programm des Dichters zu den grossen Ereignissen zum Ausdruck.
*) Hier wurde das albanische Wort „plis i bardhë“ mit dem deutschen Wort „Filzkappe“ übersetzt, obwohl es kein adäquates Wort im Deutschen dafür gibt, da diese Art Kappe nur Albaner tragen und sie als albanisches Symbol gilt.
Nga përmbledhja e tretë e poezive:
“Kur zgjohet Dodona”,
Rilindja, Prishtinë 1992.
Aus dem dritten Gedichtband:
“Wenn Dodona [1] erwacht”,
Rilindja, Prishtinë 1992.
[1] Emri i vjetër i Dodonës është përmendur. Në atë pjesë të Epirit (pra Pellagonien), që sot gjendet nën Greqinë, kanë banuar vetëm arbërit, do të thotë arbanen, siç i quajnë grekët avranitet, që janë e kanë qenë gjithmonë shqiptarët, ata që e kanë banuar Epirin.
Der alte Name von Dodona wurde erwähnt. In jenem Teil des Epirus (Pellagonien), der sich heute in Griechenland befindet, lebten nur "Arbër", das heisst Arbanen, die die Griechen Arvaniten nennen, und die seit je her Albaner sind und waren, diejenigen, die den Epirus bewohnten.
KUPË E HIDHUR
I dua njerëzit
dhe gjëra të bukura
te ta kërkoj
Ata flasin për të kaluarën
për ëndërrat e së ardhmes
Midis ekstremiteteve
e tashmja përvidhet e tallet me ne.
I zemëruar kthehem te ti, poezi
se gjëra të ëmbla
të të dhuroj s’ kam
Ato që i kisha t’i dhurova
përgjithmonë,
por mirë u bëftë-
Unë
qe po e ngre
deri në fund kupën tënde!
Ich trinke auf dein Wohl
Ich liebe Menschen
Und suche bei ihnen
Nach schönen Sachen
Sie sprechen von der Vergangenheit
Von den Träumen der Zukunft
Zwischen den Extremen
Stiehlt sich die Gegenwart fort und
Lacht uns aus
Wütend wende ich mich an dich, Poesie
Denn schöne Sachen
Habe ich dir nicht zu bieten
Alles was ich hatte,
Habe ich dir schon gegeben
Aber lass gut sein
Ich bin derjenige,
Der auf dein Wohl trinkt
PASQYRA MITIKE
Njeriu është pasqyrë
në të cilë shikohet
Jeta,
e jeta një pasqyrë
ku shikohet bota…
Imzot,
kur s’është pamja e bukur
kush i ka fajet?!
Der mySthische Spiegel
Der Mensch ist ein Spiegel,
In dem sich das Leben sieht
Und das Leben ist ein Spiegel,
In dem sich die Welt sieht…
Mein Herr,
Wer ist schuld daran,
Wenn das Aussehen nicht schön ist?
NJË LETËR E PAZAKONSHME[1]
I.
E shkruaj këtë letër
Në mënyrë të pazakonshme:
Në vend të fletës
faqet e zhubravitura të fatit
Në vend të lapsit
kazma e lodhur
Në vend të shkronjave
gufimet e gjakut
Në vend të shenjave
barrierat e jetës!
II.
Dramën time të përditshme
s’ta dëshiroj biro,
Se ëndërrat që mbolla per ty
s’u rritën
Me dritare të mbylluara
në vazon e ditëve…!
(Ćrnomelj/Slowenien, 1986)
Ein ungewöhnlicher Brief[2]
I.
Diesen Brief schreibe ich
Auf eine ungewöhnliche Weise
Anstelle des Papierblattes
Die zerknitterten Seiten des Schicksals
Anstelle des Bleistiftes
Die ermüdete Hacke
Anstelle von Buchstaben
Die Spuren des Blutes
Anstelle von Zeichen
Die Sorgen des Lebens
II.
Mein alltägliches Drama wünsche ich
Dir nicht mein Sohn,
Weil die Träume, die ich für dich hatte,
Nicht in Erfüllung gingen,
Mit geschlossenen Fenstern
In der Vase des Tages…
(Ćrnomelj/Slowenien, 1986)
FËMIJËT E MI
1.
Portreti juaj
e rrah babin kudo nëpër botë-
sytë tuaj
me pritjen e stpepur
e hapësirat e uritura nën qepalla…
2.
Në çdo mendim
në çdo hap më lidhet
molisja fëmijërore e përcjelljeve
dhe lëmshi i qindra pyetjeve
të papërgjigje!
3.
Ore fëmijë!
Kur pat babi aq kohë
t’u përgëdhelë
do të vijë dita
e do të më mbledhni cukla-cukla
nëpër rima nëpër shtigje-
dhëntë fati e të mbërrijmë
në ishullin e buzëqeshjeve tuaja!
Meine Kinder
1.
Ihr Porträt
Begleitet den Vater überallhin–
Ihre Augen
Mit zögerndem Abwarten
Und den hungrigen Räumen unter den Augenlidern
2.
In jedem Gedanke
In jedem Schritt
Leide ich unter dem Abschiednehmen
Und dem Knäuel hunderter
Unbeantworteter Fragen!
3.
O - meine Kinder!
Vergesst bitte nicht,
Wie ich euch umarmt habe.
Es wird der Tag kommen,
Und Ihr werdet mich Teil um Teil
Aus den Reimen, in den Versen sammeln –
Möge das Schicksal es wollen damit
Ich genieße euer kindliches Lachen!
ORA QË NUK MË DUHET
Uria ime
paska vënë orën në provë
nga dëshprimi
akrepat po i çmenden
E dhembja e paska lodhur
të ecë me kohën s’mundet
të pushojë nuk bën
Dita, e zezë dita
është e ndalur edhe ajo e dridhet…
Këtë orë
kush e blen pesë para, këtë orë!
Die Uhr,
die ich nicht mehr brauche
Mein Hunger
Hat die Uhr zur Probe gestellt
Aus Verzweiflung
Drehen die Uhrzeiger durch
Der Schmerz hat sie kaputt gemacht
Mit der Zeit zu gehen, sich auszuruhen
Ist unmöglich
Der Tag, ein schwarzer Tag
Ist auch stehen geblieben und zittert…
Diese Uhr
Wer kauft diese Fünfgroschenuhr!
PËRSËRI PËR NËNËN[3]
-Triptik
Je mblakur nga Dhimbjet
Përtërirë nga Lindjet
Por kurrë s’të shterri Dashuria!
WIEDER FÜR MEINE MUTTER[4]
- Triptychon
Du bist älter geworden vom Schmerz
Geburten erneuerten sich
Aber nie hast du aufgehört zu lieben!
[1] Kjo është poezia e dytë në ciklin "Kambanat e pikëllimit", e shkruar në të njëjtin vend, që për herë të parë nga shqiptarët krijues të ish-Jugosllavisë e nxjerrë emigrimin e bredshëm, për arësye sociale, ekonomike dhe politike. Cikli u cenzurua dhe vetëm dy poezi arritën që të botoheshim.
[2] Dies ist das zweite Gedicht im Zyklus “Die Glocken des Wehklangs", gleichen Orts geschrieben, in welchem, erstmals im künstlerischen Schaffen von Albanern des ehemaligen Jugoslawiens, die innere Emigration aus sozialen, wirtschaftlichen und politischen Gründen ein Thema ist. Der Zyklus wurde zensuriert und es konnten nur zwei Gedichte publiziert werden.
[3] Redaksia e hoqi titullin e vet dhe e bëri “Triptikun” titull, që nuk shkonte. Kështu u botua në librin "Zogu i këngës".
[4] Die Redaktion entfernte ihren eigenen Titel und setzte “Triptikun” (Triptychon), was nicht ging. So wurde es im Buch “Zogu i këngës” veröffentlicht.
Nga përmbledhja e katërt e poezisë:
„Pasqyrë e përgjakur“,
Marin Barleti, Tiranë 1994.
Aus dem vierten Gedichtband:
„Der blutende Spiegel“,
Marin Barleti, Tiranë 1994.
OPERACION POETIK
NË TRI BETEJA KRYESORE
(BETEJA E PARË)
Asnjë fitore më e madhe
se ta ruash barin rreth vetës!
(BETEJA E DYTË)
Të gjitha ia lë natyrës
dialektikës, ligjshmërisë-
pos veprimit!
(BETEJA E TRETË)
Lulja lules, dita ditës, çasti çastit
i përngjet
vetëm se i njëjti s`është!
Dichterische Operation
in drei Hauptschlachten
(DIE ERSTE SCHLACHT)
Es gibt keinen größeren Sieg
als den Rasen ringsherum zu verteidigen!
(DIE ZWEITE SCHLACHT)
Alles überlasse ich der Natur,
der Dialektik, der Gesetzmäßigkeit
außer der Handlung!
(DIE DRITTE SCHLACHT)
Die Blume ähnelt der Blume,
der Tag dem Tag,
der Augenblick dem Augenblick
Nur, es ist nicht das gleiche!
EKUACION
ME DY TË PANJOHURA
DHE KATËR VARGJE
Ç`personalitete të mëdha
ç`atdhetarë qenkan vallë ky soj
që çirren për mendimin e lirë
e hapësirat m`i vjedhin nëpër duar ?!...
Eine Gleichung
Mit zwei Unbekannten
Und vier Versen
Was für Persönlichkeiten
Was für Patrioten sind diese Art Menschen,
die nach der freien Meinung schreien
und mir die Räume stehlen?!...
DREKA IME FAMOZE
Marr një copë buke e një bratwurst[1]-
dreka ime famoze para Sant Antoninos:
një kafshore e një mendim,
një kafshore e një dhembje më shumë,
një dhembje e një det hapsire...!
Marr një copë buke e një bratwurst breg rrugës
rruga zgjatet gjer në Kosovë-
udhëtim i tmerrshëm kafshoresh
gjer te fëmijët e mi,
e unë kam dy milionë fëmijë
dy milionë thika në mushkëri,
ndaj bëhem vetë fëmijë para syve të botës
nga qepallat më rigon shi...
as ta përtyp as ta vjell dhembjen e pafund !!
Mein berühmtes Mittagessen
Ich nehme ein Brötchen und eine Bratwurst,
mein berühmtes Mittagessen vor St. Antonio
Ein Biss und ein Gedanke,
ein Biss und ein Schmerz mehr,
ein Schmerz und ein Meeresraum…!
Ich nehme ein Brötchen und eine Bratwurst an der Straßenecke
Die Straße dehnt sich bis nach Kosovo –
Eine scheußliche Bissreise
bis zu meinen Kindern,
und ich habe zwei Millionen Kinder,
zwei Millionen Messerstiche in der Brust,
deswegen werde ich selbst zum Kind vor den Augen
der Welt,
von meinen Augenbrauen fängt es an zu regnen…
ich kann den unendlichen Schmerz weder kauen
noch spucken!!
DIFERENCIMI
I TË DIFERENCUARVE
NË KUPTIM PRAKTIK
E privuan nga e drejta për të folur
sepse ishte shqiptar,
e privuan nga e drejta për të punuar
sepse ishte shqiptar,
e privuan nga e drejta për të dalur në rrugë
sepse ishte shqiptar,
e privuan edhe nga e drejta
për të menduar me kokën e vet
për të materializuar ekzistencën, frymimin e vet
sepse ishte shqiptar,
prandaj, prandaj
e privuan edhe nga e drejta për të qenë
me duar të zgjidhura
sepse ishte shqiptar...
o burra,
e çka mbeti tjetër pos për të vdekur për Liri !
Die Differenzierung
der Differenzierten
im praktischen Sinne
Man entzog ihm das Recht zum Sprechen,
Weil er Albaner war.
Man entzog ihm das Recht zu arbeiten,
Weil er Albaner war.
Man entzog ihm das Recht, sich frei auf der Strasse zu bewegen,
Weil er Albaner war.
Man entzog ihm das Recht frei zu denken, das Recht sich frei zu entfalten,
Weil er Albaner war.
Deswegen, ja deswegen
Entzog man ihm auch das Recht in Freiheit zu leben,
Weil er Albaner war.
Ihr Männer,
was bleibt noch übrig außer für die Freiheit zu sterben!
[1] Ushqim i lirë dore.
UNË DHE SIZIFI
Unë dhe Sizifi
nga dy skajet e kohës
shekujt i masim
e pesha e dhembjes
si dënim i përjetshëm
na rëndon.
Më duket se ai
ka më shumë fat
meqë zbret në fund
të përsërisë lojën-
sa herë i rrokulliset guri
derisa unë-
këngëtar i shkretë,
marr e jap një jetë të tërë
dhe s`lëviz nga vendi
gurin e dhembjes!...
Ich und Sisyphus
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Sarah Barbara Gretler, Schweiz)
Ich und Sisyphus
messen die Jahrhunderte
von beiden Enden der Zeit her
und des Schmerzes Gewicht
drückt uns nieder
wie eine lebenslange Strafe.
Es dünkt mich, dass er
mehr Glück hat
da er zum Schluss hinuntergeht
das Spiel zu wiederholen –
jedesmal wenn ihm der Stein hinunterrollt
währenddessen ich –
armer Sänger,
ein ganzes Leben lang mich abmüh‘
und des Schmerzes Stein
nicht von der Stelle rücke ! ...
LUGETËRIT E FJALËS
Sa herë flas
më thonë të hesht
sa herë hesht
nën dhunën e tyre
më yshtin të flas
vetëm po të lëviz
nofullat nga dëshprimi
ngërdhuzen tmerrshëm
matem t`i pështyj
më gërvishtin në fytyrë
dhe fshihen
përpiqem t`i harroj
kur dalin papritmas
plot egërsi...
O të mallkuar,
a do të kishte kuptim
ferri pa ju!
Geister des Wortes
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Sobald ich spreche
Sagen sie mir Schweig
Sobald ich schweige,
Zwingen sie mich zu sprechen
Sobald ich meine Kiefer
aus Verzweiflung bewege
Laufen ihre Gesichter rot an
Versuche ich sie anzuspucken,
So kratzen sie mir ins Gesicht
Und verstecken sich
Versuche ich sie zu vergessen,
Tauchen sie voller Wut
Wieder auf…
Oh Ihr Verdammten,
Würde die Hölle doch ohne euch
Einen Sinn haben!
ORAKUJT E RREJSHËM
Ei,
edhe poetët ditkan të bëjnë lajka,
të përhapin mashtrime,
të mbështesin Çezarin
e të lavdërojnë tiranët-
në emër të luftës për Liri!
Edhe poetët ditkan të jenë
si të gjithë të tjerët,
të yshten me të holla,
me shpërblime ndërkombëtare,
e të bëhen zëdhënës
të një të çmenduri tiran
maje Froni,
t`i mbulojnë tragjeditë
me perdet magjike të fjalës,
t`i kurdisin dramat e dhimbshme
të shekujve-
kur blihen!!...
O burrani,
mos u besoni kurrë
orakujve të rrejshëm-
krijuesve oborrtarë!
Das Scheinorakel
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Tja,
auch die Dichter wissen zu schmeicheln,
Intrigen verbreiten
Cesar unterstützen
und die Tyrannen loben –
im Namen des Freiheitskrieges!
Auch die Dichter können
wie die anderen sein,
sich bestechen lassen und
international auszeichnen lassen
Sprecher eines auf dem Thron
verrückten Tyrannen werden,
die Tragödien mit den Vorhängen
der magischen Wörter zudecken,
die schmerzhaften Dramen der Jahrhunderte
inszenieren –
wenn sie sich bestechen lassen!!...
O Männer,
Glaubet nie den Scheinorakeln –
den höfischen Dichtern!
MBIJETESA E VARGJEVE
Më të bukurat
humbën nëpër ndjekje-
bukurinë ua vodhën lubitë!
Më të zjarrtat
s’munda t’i mbaj-
zjarri i tyre përvëllonte kohërat!
Më të shtrenjat
si t’i nxjerr nuk pata-
bota qe mbushur plot kusarë!
Megjithate,
me ngjyrën e shpirtit
nëpër fletë gjurmët i lashë-
që të mos na shuhet Emri!...
Das Überleben der Verse
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Die Schönsten
verschwanden bei Verfolgungen –
Drachen raubten ihre Schönheit!
Die Feurigsten
Konnte ich nicht halten–
Ihr Feuer verbrühte die Zeiten!
Die Teuersten
Wussten nie zu offenbaren
die Welt war voller Piraten!
Dennoch
mit der Tinte meiner Seele
hinterließ ich Spuren auf dem Blatt –
damit unser Name nicht erlischt...
MONODRAMË VETMIE
Shikoj pandarë sipërfaqen e shtrirë
deri atje- të malet e maleve-
nën mjegullën e hirtë të një dite vjeshtake
një botë e tërë zhgënjimesh trandet.
Nga bregu tjetër lodhshëm nisen zogjtë
mbi llamburitjet e vazhdueshme të liqenit,
sikur bartin me vete frymën time-
bregu i shpesës fare nuk shihet,
është vjeshtë, është fund, është dhembje...
Oh, ç’vekje e rëndë shtrihet mbi sipërfaqe
e tërë mosha në ngjyra vjeshte derdhet,
vetëm nëpër shigjetat e frymës sime
dhe ajri sikur pëlcet ashtu në heshtje
velin e trishtimit duke ua hedhur valëve!
Rorchach, tetor 1993
Monodrama der Einsamkeit
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Schaue ununterbrochen auf die ausgebreitete Fläche
bis hin zu den Gebirgsketten
unter dem grauen Nebel eines herbstlichen Tages
wirbelt eine Welt voller Enttäuschungen
Von der anderen Küstenseite brechen erschöpfte
Vögel auf
begleitet vom ununterbrochenen Rauschen des Sees,
als ob sie meine Seele mit sich trügen-
die Küste der Hoffnung ist nirgends zu sehen
es ist Herbst, ein Ende, ein Schmerz...
Oh, welcher Todesgeruch liegt in der Luft
und das ganze Alter wird ausgeschüttet in Herbstfarben
nur durch die Pfade meiner Seele,
zerreißt die Luft schweigend den Schleier
der Schwermut,
indem sie ihn gegen die Wellen schmettert!
Rorchach, October 1993.
GJURMËT E FJALËS
1. (Kontrolli)
Duke dëgjuar çka flas
duke dëgjuar çka flasin-
përditë shikohem në pasqyrë.
2. (Pasqyra)
Po të mos ishe ti-poezi,
çdo gjë do të shkëlqente
nga paturpësia!
3. (Kontrolli)
Përpëlitem,
copëtohem për njeriun
e njeri dorën s’ma zgjat!
4. (Ngushëllimi)
I vetmi ngushëllim
për zgalemin është
karvani që i shkon pas!
DIE SPUREN DES WORTES
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
1. (Die Kontrolle)
Indem ich höre, was ich spreche
Indem ich höre, was man spricht –
Jeden Tag schaue ich mich im Spiegel an.
2. (Der Spiegel)
Wenn Du nicht wärst – Poesie
Alles würde glänzen
Aus Schamlosigkeit!
3. (Die Kontrolle)
Ich wälze mich hin und her,
ich mache alles Mögliche für den Menschen
und keiner reicht mir die Hand!
4. (die Tröstung)
Der einzige Trost
für die Seeschwalbe ist
die Schar, die ihr folgt.
NË ORËN 22 TË NATËS
Në orën 22 të natës
bishat e shetisin njeriun nëpër rrugë,
e nxjerrin nga banesa
për të shkundur dhjamin e foteleve
dhe morrat e një qytetërimi të zvetnuar.
Në orën 22 të natës
vetëm unë i bie prapa qytetit
me laps në dorë-
asnjeri nuk ma kthen përshëndetjen
pos qenëve që ngërdhuzën
drejt meje!...
Në orën 22 të natës
koha e zbulon fytyrën e fshehur të ditës,
unë i vetmi lëviz midis qenve
dhe mas njerëzoren e lidhur për litar.
Ec pak më shpejtë biro, se ra mesnata
dhe s’mbetet kohë për ëndërrën tënde
-më flasin shkurt
shtyllat e dritës,
derisa mendohem
si mund të gdhijë
shekulli i ri?!...
ZWEI UND ZWANZIG Uhr
in der Nacht
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Um 22 Uhr in der Nacht
begleiten die Bestien den Menschen auf der Straße,
ziehen ihn von zu Hause weg,
um das Fett der Lehnstühle
und die Läuse einer verdorbenen Zivilisation
auszuschütteln
Um 22 Uhr in der Nacht
durchquere nur ich die Stadt
mit einem Kugelschreiber in der Hand –
keiner grüßt mich zurück,
außer den Hunden, die mich anknurren!...
Um 22 Uhr in der Nacht
entdeckt die Zeit das verborgene Gesicht des Tages,
nur ich bewege mich durch die Hundeschar
und messe das an die Leine gebundene Menschliche.
Lauf ein bisschen schneller, mein Sohn
Denn es wird bald Mitternacht
und es bleibt keine Zeit übrig für deinen Traum
- flüchtig sprechen mich
die Straßenlaternen an,
während ich mir den Kopf zerbreche,
wie das neue Jahrhundert
anbrechen könnte...
PËRVOJA
Jam mësuar
pas çdo rënie
ta përqafoj
me frymën e ngrirë
zhgënjimin tim,
të përtyp durueshëm
pelinin e dhembjeve
me gjysmë zemre,
t`më shuhet nëpër duar
ende pa marrë flakë
qiriri i fatit,
të duroj plagët
kur ec zbathur
përmes ferrit...
As hasmi mos raftë
kësaj rruge!
Die Erfahrung
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Nach jedem Sturz,
habe ich gelernt,
meine Enttäuschung im Nu
zu umarmen.
Geduldig und halbherzig
kaue ich den Wermutstropfen,
und es erlischt mir die Kerze
des Schicksals,
ohne angezündet gewesen zu sein.
Zu dulden die Wunden,
während ich barfuss
durch die Hölle gehe…
Möge auch der Feind
nicht diesen Weg gehen!
QYTETI I VJETËRUAR
Kryq e tërthor i rashë qytetit
me ethet e halleve të mia-
kryq e tërthor të gjitha mendimeve
për të mos dalur mendsh.
Nga të gjitha rrugët
shtëpitë e plakura hijerëndë vështrojnë,
çatitë e zgjatura sa s’më pështyjnë-
ndër blloqe ka shterruar
damari i fundit i mirëkuptimit,
e asnjë pikë uji s’pikon
nga zemra e gurëve...
Kot e bjerrkemi rininë këtu
për tre franga në ditë,
dy sharje dhe biletën për të ikur
prapa diellit!...
Altstätten, dhjetor 1992
Die veraltete Stadt
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Ich ging quer durch die Stadt
gepeinigt von großen Sorgen –
versuchte die Gedanken zu unterdrücken,
um nicht durchzudrehen.
Von allen Straßen
sehen mich würdevoll die veralteten Häuser an,
die steilen Dächer spucken mich beinahe an -
Zwischen den Betonblöcken ist die letzte Ader
guten Einvernehmens ausgetrocknet,
und kein Tropfen Wasser fließt mehr
vom Herzen der Steine…
Umsonst verlieren wir die Jugend hier,
für drei Franken am Tag,
Schimpfworte und die Fahrkarte,
hinter der Sonne zu verschwinden!
Altstätten, Dezember 1992
DRITARJA E NJË REFUGJATI
Parmaku prej dërrase
është nxirë nga fjalët e pa thëna-
rrezet i ka ndryshkur shkrumi i zemrës,
qëkrur midis tyre koha është ngrysur
sytë e xhamit më dritën s’e panë!
Me pështymën e nxirë në skaj të dritares
merimangat i kanë tjerrur ditët-
kornizat i brejnë krimbat pa pushim
deri sa ëndërrat zverdhen
mbi një gozhdë të ndyshkur në mur...
Kur ndonjëherë
thekshëm fërshëllejnë fërfëllazat
trarët e shtëpisë zënë të kërcasin
sikur thonë: „lene të qetë njeriun“-
me gjuhën e urtë të plakut.
Por, nëpër të çarat e dërrasave
vetëm thashëthemet rrjedhin
bashkë me përshpëritjet e përbuzjes së fqinjëve,
ato më të rrezikshmet
presin të hapet parmaku
që si koktejl shpërthyes të hidhen brenda!...
Wittenbach, mars 1993
Fenster eines Flüchtlings
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Sarah Barbara Gretler, Schweiz)
Der Bretterladen schwarz geworden
von den ungesagten Worten –
die Riegel roststarr vom Krampf der Herzenswunde,
hat längst schon darin die Zeit sich in der Dunkelheit
verspätet
nie mehr erblickten die Glasaugen das Licht!
Mit ihrem Speichel, schwarz geworden in der
Fensterecke
haben die Spinnen die Tage gewoben –
den Rahmen ruhelos die Würmer zerfressen
bis die Träume verblassen
auf einem in der Mauer verrosteten Nagel ...
Wenn manchmal
die Schneestürme eindringlich heulen
beginnen die Balken des Hauses zu knarren
wie wenn sie mit der sanften Stimme eines alten Mannes
„Lasst ihn in Ruhe“ sagten.
Aber durch die Bretterspalten
dringen nur Gerüchte
zusammen mit der Nachbarn spöttischer Flüstertöne,
wovon die Gefährlichsten
darauf warten, dass die Läden sich öffnen
um wie ein Sprengstoffcocktail sich hineinzuwerfen!
TË JESH I PAPUNË...
Është njëlloj
si të pëlcasësh
njëmijë herë në minutë
bashkë me mendimin
për të mbetur gjallë
deri në një ditë më të mirë...
Është njëlloj si të jeshë
lakuriq me dhembjen
që as lotë nuk ka
për të shfajësuar veten...
Mërgimtar dhe i papunë
është si të digjesh
në fund të ferrit i gjallë-
atje, ku as klithjen tënde
kush s`e dëgjon!
Arbeitslos zu sein …
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Arbeitslos zu sein,
ist genauso, als würde man
tausendmal in der Minute
zerplatzen,
zusammen mit der Meinung,
zu überleben bis an einem
besseren Tag…
Arbeitslos zu sein,
ist genauso, als ob man
vor Schmerz bloßgestellt wird,
welcher noch nicht mal Tränen besitzt,
um sich zu rechtfertigen…
Emigrant und arbeitslos zu sein,
ist genauso, als verbrenne man
bei lebendigem Leib in der Hölle –
dort, wo niemand deinen Schrei
hören kann!
PAMJA NËPËR TË CILËN KALOJ
Deri sa u kaloj pranë
blloqeve të betonit-
peshën e tyre ma hedhin kalistrok
vetëm sa për t’më vënë në lojë.
Vitrinat e dyqaneve
më pështyjnë e më shajnë
për këpucët e shqyera
dhe rrobat që përditë i vesh.
Kalldrëmi lëviz
e përpiqet t’më rrëzojë
për të mos i ecur mbi kurriz
me gjithë shqetësimet e kësaj dite..
I huaj dhe i humbur
midis pëshpëritjes së rrugëve
që s’më përshëndetisin fare
dhe kokën e kthejnë mënjanë
për t‘mos më parë-
ja, kjo është pamja e përditshme
nëpër të cilën kaloj!
PANORAMA
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Sarah Barbara Gretler, Schweiz)
Während ich entlang
der Betonblöcke gehe
laden sie mir ihr Gewicht huckepack auf
nur um sich über mich lustig zu machen.
Die Schaufenster der Geschäfte
bespucken und beschimpften mich
der zerfetzten Schuhe
und der tagtäglich gleichen Kleider wegen.
Das Pflaster bewegt sich
und versucht mich abzuwerfen
damit ich ihm nicht auf das Rückgrat trete
mit allen Nöten dieses Tages…
Fremd und verloren
mitten im Geraune der Strassen
die mir nicht mal einen Gruss anbieten
und die den Kopf zur Seite drehen
um mich nicht zu sehen-
dies ist das Panorama
das ich täglich durchschreite!
MONOLOGU I HEKTORIT
PARA SE TË VDISTE
1.
Kur e prunë
Kalin e drunjtë
mos i hapni dyert
i shqetësuar thashë
se në te fshihet
shkatërrimi ynë.
Të verbërit u ngritën
ik nga Troja, më thanë.
Mos u bë shkaktar
që sërish të derdhet
gjak mbi bedena,
derisa e shenjta paqe
në derë po troket!
2.
Dola vetëm
për të vrarë Akilin
midis atyre bishave
që ulurinin tmerrshën
pranë themeleve
të lirisë
dhe e pashë
në minutat e fundit
si po i digjte mashtrimi
kullat e Trojës!
3.
O Zot,
as plagët e mia
as zvarritja nëpër gurë
s’më kanë turpëruar
më shumë
se mallkimi
që nëpër duart tona
po futej n’kështjellë!
Der Monolog Hektors,
bevor er starb
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
1.
Als man das hölzerne Pferd
hineinbrachte,
sagte ich beunruhigt,
öffnet die Tore nicht
da sich in ihm
unsere Zerstörung verbirgt.
Die Blinden erhoben sich,
flieh weg aus Troja,
sagten sie zu mir!
Werde nicht der Urheber,
des erneuten Blutvergießens
über den Zinnen ,
während der heilige Frieden
an die Tür klopft!
2.
Ich ging nur hinaus,
um Achilles zu töten
unter jenen Bestien
die scheußlich heulten,
neben den Grundsteinen
der Freiheit
und ich sah im letzten Moment
wie der Betrug
die Festung von Troja
verbrannte!
3.
O Gott,
weder meine Wunden
noch das Kriechen über die Kieselsteine
haben mich mehr blamiert
als die Verfluchung,
die durch unsere Hände,
in die Festung hineindrang!
VDEKJA QË SE PRANOJ
Asnjë vdekje nuk e pranoj
asnjë vdekje që nuk është rënie
pranë altarit të fjalës,
pranë altarit të lirisë-
as vdekjen mbi lule,
as vdekjen mbi mëndafsh!...
Më e liga vdekje
kjo vdekje e përditshme,
as i gjallë as i vdekur tërësisht,
midis kërmës që të kafshon
dhe fjalës që të vdes nëpër buzë!...
Der Tot,
den ich nicht zulasse
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Keinen Tod lasse ich zu
Keinen Tod, der nicht eine Niederkniung
neben dem Altar der Worte
neben dem Altar der Freiheit ist-
Nicht den Tod auf Blumen
und nicht den Tod auf Seide
gebettet!
Der schlechteste Tod
dieser tägliche Tod
weder lebendig noch gänzlich tot,
Zwischen dem Aasgeier, der dich beißt
und dem Wort, welches dir auf den Lippen erlischt!
DIALEKTIKË
Sa më fuqishëm godet
dhuna, krimi, tradhëtia
aq më zëshëm jehon kushtrimi-
aq më e shenjtë,
me e nevojshme bëhet Liria!
Dialektik
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Je stärker
die Gewalt, die Kriminalität, der Verrat
zuschlägt,
desto gewaltiger hallt der Ruf,
desto heiliger und notwendiger
wird die Freiheit!
PAFATËSIA
A T D H E,
ti djepi i të gjitha dhembjeve
ti- gasi dhe helmi im
e vetmja, e vetmja, e vetmja dashuri!
Në ty-pa fëmijëri
në botë-pa qetësi,
u çmenda larg teje pa hapësirë, pa liri-
dhe mijëra fjalë
mijëra mendime
të pashprehura më shuken në gji!...
Unglück
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
HEIMAT,
du Wiege aller Schmerzen
du- mein Freud und mein Leid
Die eine und einzige Liebe!
In dir- ohne Kindheit
auf der Welt - ohne Frieden
wäre ich wahnsinnig weit entfernt von dir,
ohne Raum, ohne Freiheit
und tausend ungesagte Worte
tausend ungesagte Gedanken
werden in meiner Brust erstickt!
DY VARGJE
PËR LUGËN TIME
Me ty u lëpi
qeni i shekujve,
gjithmonë në racionin tim.
Shpesh iu dridhe në duar
megjithate, ai të lëpiu
si sot, si gjithnjë-
gajë nuk pate të qaheshe ti!...
Unë,
gabimisht u ula
në një tryezë me te!
Zwei Verse
über meinem Löffel
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Du wurdest geleckt
von dem Hund der Jahrhunderte
immer zu meinen Mahlzeiten
Oft zittertest Du in seinen Händen
trotzdem, schaffte er es dich abzulecken,
so wie heute, wie immer-
doch du hattest keinen Mund
um dich zu beklagen!
Ich,
setzte mich versehentlich
an einen Tisch mit ihm!
Nga përmbledhja e gjashtë e poezive:
„Gjuha e dheut tim",
Albin, Tirana 1999.
Aus dem sechsten Gedichtband:
„Die Sprache meines Landes“,
Albin, Tirana 1999.
PËSHPËRITJET
E NJË GJETHI TË THARË
Vështirë pranoj të zverdhem nga gjelbrimi
kur më soset fryma e ditëve të mia
duke kulluar ajrin dhe fshirë hapësirën
nga thërmijat e imta të vdekjes
ngjyra më shpenzohet ngadalë e padiktuar
me at gjoll murtaje në zemër...
Sa lehtë më shkëput dora e kohës
e m`lëshon përtej kujdesit të vet
mbi tokën e lagur të dhembjeve,
prap u rri te këmbët degëve të mia
nën dëborën e heshtjes e rrëketë e pikëllimit
dhe pleh i bëhem trungut kryelartë
për t`ia ushqyer blerimin e stinëve që vinë!
Das Flüstern eines
vertrockneten Blattes
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Sarah Barbara Gretler, Schweiz)
Schwer fällt es mir zu verblassen, gestern noch grün
wenn der Atem meiner Tage zu Ende geht
ich seihe die Luft und reinige den weiten Raum
von den winzigen Teilchen des Todes
so verbraucht sich langsam und unbemerkt meine Farbe
was mir bleibt, ist ein Pestfleck im Herzen...
Wie leicht bricht mich die Hand der Zeit
und entlässt mich aus ihrer Fürsorge
nieder auf die feuchte Erde der Schmerzen,
wieder liege ich meinen Zweigen zu Füssen
unter dem Schnee des Schweigens und den Rinnsalen des Leids
und Dünger bin ich dem Stamm mit der stolzen Krone
ihm das Grün künftiger Sommer zu nähren!
Nga përmbledhja e shtatë e poezive:
“Baraspesha e humbur”,
Qëndresa, Prishtinë 2003.
Aus dem siebten Gedichtband:
“Das verlorene Gleichgewicht”,
Qëndresa, Prishtinë 2003.
FIDANET E FJALëS
Urdhëroni kohëra
bimët e shpirtit tim
rritur me vështirësi
në truallin e gjakut!
Nuk keni nevojë
të shpjegoni bukurinë-
mund t`a shijoni
në tërësinë e dhembjes që zgjon,
nga bërthama
e përtërirjes sonë
një kopsht fjalësh
është rritur përsëri-
digjet me etjen
e truallit në shpërthim
për ajrin e pastërt
dhe hapësirën e lirë!
Sprösslinge des Wortes
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
O- Zeit,
nimm die Früchte meiner Seele
mühevoll gewachsen
auf dem Boden des Blutes!
Ihr habt es nicht nötig
eure Schönheit zu erläutern.
Ihr könnt sie genießen
in der Vollkommenheit
des erwachenden Schmerzes,
von unserem
Verjüngungsker ist erneut
ein Garten mit Worten gewachsen.
Verbrannt mit dem Durst
des platzenden Bodens
nach frischer Luft
und dem Freiraum!
VARGU IM
Të gropos thellë ndër damarë
e mbinë përsëri nëpër dhembje
atëherë kur më së pakut të pres,
të hedh përtej harresës
e rikthehesh me një kujtim të përtërirë
në gjolin e lotëve të mi,
të shkund për kërcyellin e fjalës
dhe mendoj se të kam ç`rrënjosur
nga trualli i dhembjeve
e ti, sërish nxjerrë pipa të rinj
nëpër çdo plagë shpirti...
MEIN VERS
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Ferdinand Laholli, Albanien/Deutschland)
Um dich vergessen zu wollen,
begrabe ich dich tief in meine Adern ein,
doch du sprießt aus meinem Schmerz plötzlich und unerwartet,
ich schleudere dich jenseits der Vergessenheit,
doch du kehrst wieder mit einer erneuerten Erinnerung
und badest im See meiner Tränen,
erwürge deine wagenden Worte
und glaube daran,
dich entwurzelt zu haben,
doch du sprießt aus allen seelischen Wunden,
meinen Geist aufblühend.
PIRAMIDA
Dje
në zemrat tona
të ndrydhura
pat ngritur
themelet
e përgjakura
piramida e shtypjes.
Tani,
fushave të lënduara
e plagët e vjetra
të shpirtit
vetë
po e ngrehim
piramidën
e rrejshme
të optimizmit!
DIE PYRAMIDEN
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Ferdinand Laholli, Albanien/Deutschland)
Gestern
legte man
in unserem
bedrückten Herzen
das blutsaugende Fundament
für die Pyramide
der Unterdrückung.
Heute
auf den verletzten Feldern
und uralten Wunden
unserer Seele
bauen wir selbst
die lügenhafte
Pyramide
des Optimismus
auf!
PAMUNDëSIA
Vështirë të ndërtosh
kullat e shpresave
me rërën e zhgënjimit
dhe ëndërrat e bjerrura
t`ua bësh dritare,
vështirë të ngrehësh
bjeshkë mendimesh
që s`i dridhë tërmeti-
aty ku s`përfillet
ku s`të pranohet fjala;
uragan të jesh
pa valë që të ndjekin,
pa zemrën e madhe të detit!...
Edhe baltë të jeshë
është vështirë
kur të shqelmon E liga!
DIE UNMÖGLICHKEIT
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Ferdinand Laholli, Albanien/Deutschland)
Es ist schwer,
auf dem sandigen Boden der Enttäuschung
Türme der Hoffnungen aufzubauen
um die verlorenen Träume
in sonnige Fenster umwandeln zu können,
es ist schwer
dich in ein grünendes Hochland von Anschauungen zu verwandeln,
dessen Emporragen das Erdbeben nicht erschüttern kann, -
wenn dein Wort
weder geachtet noch akzeptiert wird.
Es ist verflucht schwer,
selbst ein vom Grün träumender Schlamm zu sein,
wenn dich das Böse ausschlägt!
BURIM I SHTeRuR
Me hapat
që lëkunden nga malli
kthehem çdoherë
te një burim i shterur
i këngës sime...
As lotë nuk dalin
nga damarët e vargjeve
që kanë tretur stinët,
as gjama e ngrirë
në gëzimin e tharë
nuk dëgjohet!…
Shekuj paskan kaluar
në një pikë vetmie-
pranë kohës së heshtur
e zbrazëtirave
të lindjes së dështuar
janë rritur
drizat e egër etjes!
WASSERARMER QUELL
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Ferdinand Laholli, Albanien/Deutschland)
Mit den aus Sehnsucht
schwankenden Schritten
kehre ich jedes Mal
zu einem wasserarmen Quell
meines Gesangs zurück...
Weder pulsieren Tränen
durch die Adern der Verse
die von der Last der Jahreszeiten abgemagert sind,
noch hört man
das klirrende Unheil
der erloschenen Freude!…
Jahrhunderte gingen
zu einem Treffpunkt der Einsamkeit -
an die verschweigende Zeit vorbei
und in den leeren Räume
der gescheiterten Geburt
sind nun die wilden
durstigen Stechdornen gewachsen!
CUNGIMI I LIRISË (IV)
Liria
nuk guxon të jetë
rrokje e këputur,
torzo e fjalës
as klithmë
e ndrydhur në mes!
Liria
nuk guxon të jetë
ëndërr e bjerrë,
as kalë trojan
që futë tradhëtinë
në kalanë e djegur
të shpresave!…
Liria
nuk guxon të jetë
plaf i argjendtë
i mjegullave
që ulen mbi fushë
për të mbuluar
bjeshkët e rrënuara
të mendimit,
as cung i cunguar
i gjysmë këngëve
që këndohen
së prapthi!...
Die Verstümmelung der Freiheit (IV)
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Sarah Barbara Gretler, Schweiz)
Die Freiheit
darf nicht
abgebrochene Silbe sein,
Rumpf eines Wortes
noch Schrei,
halb erstickt!
Die Freiheit
darf nicht
verlorener Traum sein,
noch Trojanisches Pferd
das in die niedergebrannte Burg
der Hoffnung
den Verrat bringt!
Die Freiheit
darf nicht
die silberne Decke
der Nebel sein
die sich auf die Ebene legen
um die zerstörten Bergweiden
des Denkens
zuzudecken,
noch gestutzter Strunk
halber Lieder
verkehrt herum
gesungen!
Nga përmbledhja e tetë e poezive:
“Qielli i paprekur”,
Brezi `81, Prishtinë 2012.
Aus dem achten Gedichtband:
“Unberühter Himmel”,
Brezi `81, Prishtina 2012.
KUR VRITEN SHKRIMET[1])
Kur vriten shkrimet
këputet mosha në stinën e pakthim-
sa të dhimbshme fjalët e pa nxjerra
të mbetura në fyt me pamjen e tronditur
me tragjedinë e ngrirë nën dhëmbë!
S’dua ti shoh se më qanë zemra
ikin motivet e mia nga kënga
për t’u kthyer në vaj që s’pushon,
s’dua ti shoh kur vriten shkrimet
me rafale të kobshme si fëmijët
në një orë të njëjtë vdekjesh,
s’dua të më zhduken fëmijët
s’dua të më digjen këngët-
vite të tëra kanë ngrirë në heshtje
as dhembjen nuk mund t‘a nxjerrin për goje
me plot lot në sy…!
Tani shumë vjet u bënë
në tragjedinë e ngrirë të pa fjalë
e i shoh mija hije fëmijësh
përpiqem t’i përqafoj e asnjërin s’e mbërrij
dhe plas në tronditjen time të pafund!...
Mija fëmijë – vargjet e mia
më lënë të plakem për një çerek moshe,
pesë infarkte nuk kanë forcë ta shuajnë zemrën
për ta përpirë dhembjen e heshtur
në vdekjet e papritura fëmijërore!...
Wenn man die Schriften tötet[2]
(Übersetzt aus der albanischen Sprache
von Arber Çeliku, Mazedonien)
Wenn man die Schriften tötet,
Erlischt alles rund umher -
Wie schmerzhaft die ungesagten Worte
Das erschütterte Aussehen
Die schreckliche Tragödie!
Ich möchte es nicht mehr sehen
Weil mein Herz weint Das Lied
Hat keine Motive mehr
Alles wird zur Trauer
Ich möchte es nicht mehr sehen,
Wenn man die Schriften
Mit unendlichen Rafalen tötet.
Ich möchte es nicht,
Dass meine Kinder weggehen,
Dass meine Lieder erlöschen –
Jahrelang sind sie stumm gewesen
Ohne, den Schmerz ausspucken zu können
Nur ihre Augen waren voller Tränen…!
Es sind jetzt viele Jahre vergangen
mit der ungesagten Tragödie
Und ich sehe tausende kindliche Schatten
Versuche sie zu umarmen
Aber ich kann nicht
Und ich reiße mich nicht zusammen!
Tausende Kinder – meine Versen
Ich bin vorzeitig, um Jahre gealtert
Fünf Infarkte
Haben keine Kraft mein Herz zu löschen
Der Schmerz ist still geworden
Vom unerwarteten Tod der Kinder.
[1] Kjo poezi e mori shpërblimin e parë „Agim Ramadani“, me 25 prill 2009, për poezinë më të mirë, pranë Qendrës Kulturore Shqiptare, në Cyrih të Zvicrës.
[2] Dieses Gedicht gewann am 25. April 2009 im Albanischen Kulturzentrum in Zürich den ersten Preis “Agim Ramadani” als bestes Gedicht.
