BISEDË

ME NËNTORIN

 

1.

 

Nëntor,

muaj i meditimeve,

mendimet reshin

si gjethet e lisave,

 

s`mbetemi vetëm

me pipat e zhveshur nëpër erë,

 

era fryen edhe nëpër eshtra,

me ajrin e mbarsur

diçka vdes e rilind

nëpër poret e këngës

nëpër poret e vajit...

 

2.

 

Ti muaj i dhembjeve,

zgjohesh me to

si era mbi gjethet e thara,

 

grumbullon rreth vetes retë

e vrapon për të mbyllur

vrimën e fundit

në horizont,

 

i merr gjethet e rëna

në një vals vjeshtak,

lëkund pipat e zhveshur

duke i përkundur në hapësirë

ndër ninulla të pikëllueshme

 

3.

 

Kur fryn thekshëm era

ti i dridhë dritaret e zemrave

nga dëshprimi,

se pabesitë qenkan mbledhur

aty ku lind Dielli

sa një mal i paparë,

 

e s`e lëkan ende të dalë

s`e lëkan të ndrisë

 

s`e lëkan t`i lëviz stinët

ashtu siç ia do zemra e zjarrtë,

të përtërijë kohën në shpirtat tanë...

 

4.

 

Ja Kironët

përtej mjegullave,

bjerrin durimin e grishin tokën

                                           të lëkundet,

 

ajo mund të lëkundet-

magmat po ndizen

të hapin gojën e tokës,

të vjellin kah qielli

arsyeshëm

llavën e mendimit,

 

a mund të qëndrojnë prandaj retë

para stinëve të zjarrta

apo do të pëlcasin

nga trishtimi që i mbars!?...

 

5.

 

Ti je ndonjëherë

parathënie dimri, Nëntor,

 

rreshtat e parë të reve

janë reklamë e zhurmshme

për dëborërat që duan të na vijnë...

 

ne e ndiejmë të akulltin mbret

të dhunshmin mbret

të trokasë në portat e ditëve,

me bastunin e tij prej histeriku

të trazojë mëngjeset,

 

ia ndiejmë

teshtimën e sëmurë

të fërshëllejë damarëve të enjtur

damarëve të inflamuar të ditëve.

 

6.

 

Rreshtat e fundit nuk do t`i presë

murlani i duhamëve tona njerëzore

 

do të shkrijë akullin

në shpirtin e gjërave,

 

a mund të qëndrojnë retë

para dridhjeve të prillit,

 

maji, i kuqi maj,

do të jetë largë, e dimë

sa një ëndërr mund të jetë larg,

 

megjithatë na rreshkë

me buzëqeshje prej lulesh!

 

7.

 

Ti, hambar pikëllimesh,

tash derdhë të idhtën limfë

mbi tokën e barin e thinjur.

 

Degët e plasin lëkurën

para kamxhikut tënd,

rënkojnë blerimin e humbur

e drejtojnë gishtërinjtë e rjepur

drejt kupës së nxirë...

 

9.

 

Sa të pamëshirshme

janë retë tua

kur lëvaren mbi qafën e degëve,

 

Duart e fatit s`paskan mbledhur

ate që kanë mundur

 

ndaj

nëpër pipat e thyer të degëve

pikon limfa e dhembjeve të mia

Nëntor.

 

10.

 

Se kush na i heq

shkallët para lindjeve

ndaj prore e përsërisim të nemurin Sisif

me Diellin e vrarë mbi kurriz,

 

mbesim shumë më poshtë se duam,

aty ku marimangat

derdhin hipokrizinë

duke thurur shallin e dimrit nëpër duar,

 

duke thurur

një shokë ulurimash

në zemër të dheut!

 

11.

 

O të mallkuarat marimanga

sa qenkan rritur,

krejt të lira bredhkan

pas pikave të gjakut.

 

Toka dridhet nëntor,

marimangat shndërrohen në rinoqerontë

në mishngrënës

dhe hanë pa u ngopur tepricën e durimit,

 

vjellin apokalipsa

aty ku munden-

qelbin e vrimave ku s`ka prekur Dielli!

 

12.

 

Dridhjet tua duhet t`i lëvizë

ajo që vdes

për të ringjallur poret e së qenmes.

 

Duhet të vijë ajo ditë

kur ti fryen damarët

e s`përfill shtratijet e lumenjëve,

 

kur bubullijnë duhitë,

kur furtunat tua

shqyejnë pelerinën e ndyrë të kohës

e kur shemben

të gjithë idhujt e rremë,

 

se ti je Nëntor

fundi i një segmenti

nëpër të cilin koha shtrihet e matet!

 

13.

 

Ti qindra herë na erdhe,

por ne s`korrnim pos zhgënjimin

fletëve tua të vyshkura,

ndaj s`të numronim.

 

Ne ishim ata pipa

që nga trungu i shekujve të prisnim

gjithmonë me rrema të thyer,

 

me majat e këputura

e me lëkurën e plasur,

 

pipa të zhveshur nga blerimi

edhe në pranverë-

 

ata që limfa u kullonte

faqeve të ditëve si lot!

 

14.

 

Ku t’i merrnin fletët

tokës si jorgan t`ia hidhnim

para se të binin ngricat,

para se të thanin fërfëllizat

rrënjët e barit.

 

Ne ruajtëm me xhelozi ëndërrën e blertë

nën lëkurën e plasur

 

përtypëm orë e çast

mallkimet e drizave

në kthetrat e të cilave

hapësira shkapërderdhej.

 

15.

 

E nëpër tallazet tua

mjaft bimë zemre

na ranë përdhe

Nëntor.

 

Ranë në vorbullën e ernave

për të mbetur kujtim i pashuar.

 

Treguan si sillet koha

në shpirtin e gjërave-

 

shembull i vetëm i së bukurës

ishin ato,

i mrekullive që zgjasin

vetëm për një çast.

 

16.

 

Kur vie ti

lisat e dashurisë sime

fërkojnë shkallët

me duart e degëve që kërcasin,

 

sa herë sopatat ua shterrën

nga një krua blerimi në shtat,

 

sopatat e egra

mprehur skutave ku qymyri i zi

lëshon blozën

e mushkërive të teptisura nga katrani,

duke u mbështetur nëpër degë të rëna

ato, të cilat,

lisat kryelartë i hedhin nga vetja

dhe s`i njohin!

 

17.

 

Herën e parë

erdhe mbi shpatën e zhveshur

të rrezeve të kuqe,

 

ishte një Ylber i zjarrtë

që lidhi zemrat

e mblodhi nga qielli i këngëve

të gjitha retë

dhe i përflaku,

 

i kulloi nëpër ngjyra

horizontet

dhe përtriu hapësirat e bardha.

 

Pastaj zbriti në tokë

vezullimin e madhështive

dhe me to mati trojet.

 

18.

 

Shtriu krahët e dritës

prej bregu në breg

e i lidhi

duajt e të korrave

me fijet e mirëkuptimit

dhe shëmbullin

që rrallë përsëritet.

 

Ne ,

mumrat i nisëm me atë stinë

dhe fëmijët

i rritëm me atë emër.

 

19.

 

Pastaj shumë herë

u ndrydhëm

nëpër të çarat e shkëmbinjëve

të vetmuar

të shpërndarë,

 

përpëliteshim mbi zallë

gjersa ditët plasnin nga të zitë,

 

prisnim bubullimat

e moteve të mbetura gjallë

të bubullinin papritmas

për të trandur dheun

te këmbët e lisave

 

që të kullonte sadopak

limfa e shpresave nëpër degë!

 

20.

 

Herën e dytë na erdhe i ngutshëm

s`patëm kohë t`i mbledhnim

të gjitha cuklat e jetës-

 

duhej të ngrehnim

me nguti

kasollën e së nesërmes

sa për të pasur vend

për sofrën e dashurisë

e djep

të rilindeshim sërish,

 

ta merrnim veten

para dimrave që i nxënin

karvanit të ditëve në ballë...

 

se “nëpër dyert

e tragjedive të mëdha

ndahej fati i popujve të vegjël”.

 

21.

 

Të tjera herë na erdhe

në dy fytyra

që dallonin si nata e dita,

prandaj kemi arsye

të bluajmë përpjekjet tona

në çdo stinë

 

për të gatuar veten

në Bukë të pathyer!

 

E kur të të sjellim të denjë

me kurorën e artë të rrezeve

Nëntor i tretë do të jesh,

 

s`do të bredhim kurrë më

pas bjeshkëve

me aventura të tmerrshme

të këngëve!...

 

22.

 

Në këtë kohë

karnevalet gjallojnë kudo

e përpiqen të ngjyrosin ajrin

në pikturë gëzimi,

ndaj dola të shoh botën.

 

Turbullohem nga pamjet tua

të pavërteta, Nëntor,

nga nënshkrimet e gabuara,

 

si mund ta shpjegoj

gazin tënd kur duhet të qash

 

vajin tënd kur duhet të qeshësh

hakërrimin kur të duhet durimi

e plogështinë

në çastet e lëvizjes së nevojshme.

 

Në botë paske vënë

shumë ngjyra të shthurura,

të papëlqyera,

ngjyra të kurdisura karnevalesh!

 

23.

 

Daullet tua vjeshtake

m`i plasin gurrat e lotëve

nën qepallat e pagjumta

duke menduar për dhembjen

në një karneval të pazakontë

atje tej malesh.

 

Assesi të vë rregull në zemër,

dritaret janë thyer pastaj

duke dashur të nxjerrin dashurinë

nga grilat e një gëzhoje që s`durohet!

 

24.

 

Se të ngjitesh

në një kodër mendimi

e ta shohësh botën-

 

ajo i ngjan

një ngatërrimi të tmerrshëm:

 

pranë bukës-uria,

pranë paqes-dhuna,

pranë dhembjes-kënga

pranë këngës tragjedia,...

 

por mos të flasim me fjalor të ndaluar,

mund të na futen kukuvajkat

në palcën e eshtrave,

ec e dije atëherë

kush thërret nga vetja-

 

edhe ashtu

dhembja është monopol për vegjëlinë

ku askush s’tenton ta vëjë dorën!

 

25.

 

Ti pra, Nëntor-

duhet të nxjerrësh rezyme

nga të gjitha fletët e shkruara

të jetës që lind

në shpirtin e gjërave

 

dhe të bëhesh

Nëntor i papërsëritshëm,

 

era të na i marrë

dallgët e shpirtërave,

të bëjë me to një zjarr prej këngësh

një kurorë frymëmarrjesh të pastërta!...

 

Vetëm kështu mund të jesh

datëlindja e jonë e tretë -

 

Nëntor i pavdekshëm!

 

(Zürich, 1989-1991)